Ялсенче ирсерен сӗт пуҫтараҫҫӗ. Хӑшӗ-пӗри тӳрӗ чунлӑ, теприсем сӗте шывпа та хутӑштарма именмеҫҫӗ. Ҫавӑнпа унӑн пахалӑхне тӗрӗслесех тӑма тивет.
Паян, пушӑн 19-мӗшӗнче, Тӑвай районӗнчи Тӑрмӑш ялӗнче ирхи 5 сехетре районти сӗт пахалӑхне тӗрӗслекен комисси тӗрӗслеве килнӗ. Комисси йышне Тӑвай район администрацийӗн пӗрремӗш ҫумӗ В.В.Чайкин, районти чӗрчунсен чирӗпе кӗрешекен станцин пуҫлӑхӗ А.В. Шакин, ветеринари службин ветеранӗ М.Г.Герасимова, районти чӗрчунсен чирӗпе кӗрешекен станцин пуҫлӑхӗн ҫумӗ Л.А.Симушкина пулнӑ.
Комисси яла ир-ирех килсе сӗт пухас ӗҫе хутшӑннӑ. Сӗте Любовь Иванова пухнӑ. Комисси сӗт пахалӑхне тӗрӗсленӗ. Рейд вӑхӑтӗнче 15 ҫын панӑ сӗте тӗрӗсленӗ.
Комисси сӗт паракан ҫынсене кунашкал рейдсем тӑтӑшах пуласса асӑрхаттарнӑ.
Сӑнсем (12)
Пушӑн 13-мӗшӗнче Тӑвай районӗнче «Тӑвай пики» иртнӗ. Унта яланхи пекех 17–25 ҫулсенчи пикесем хутшӑннӑ.
Хӗрсем конкурсра хӑйсемпе паллаштарнӑ хыҫҫӑн пултарулӑхне кӑна мар, вӑй-хал культури тӗлӗшӗнчен мӗнле аталаннине те кӑтартнӑ. Вӗсем пушмаксемпе кӗпесене хывса спорт тумне тӑхӑннӑ.
Пикесем чӑваш наци ҫимӗҫне мӗнле хатӗрлемелли пирки те каласа кӑтартнӑ. Юлашкинчен вӗсем наци тумне кӑтартнӑ, чӑваш ташшине ташланӑ.
Жюри хӗрсен пултарулӑхне, юрлама-ташлама пӗлес ӑсталахне, наци колоритне кӑтартассине хакланӑ.
Кӑҫал «Тӑвай пики» ята Ҫӗнӗ Пуянкассинчи Анастасия Гурьева тивӗҫнӗ. «Вице-Тӑвай пики» ята Тӑвайри Екатерина Кольцова илнӗ. Элпуҫ тӑрӑхӗнчи Ксения Якимовӑна куракансем килӗштернӗ. Турикас Тушкил ялӗнчи Вероника Иванова «Пултаруллӑ пике» номинацире ҫӗнтернӗ. Йӑнтӑрчӑри Ольга Иванова «Ӑс пике» пулнӑ. Тӗмер тӑрӑхӗнчи Алина Соколова «Ҫепӗҫ пике» номинацире мала тухнӑ. Енӗш Нӑрваш ялӗнчи Евгения Гурьева «Хастар пике» пулса тӑнӑ. Тӑрмӑшри Екатерина Алексеева «Сӑпайлӑ пике» номинацире ҫӗнтернӗ.
Сӑнсем (103)
Канмалли кун пулнине пӑхмасӑрах ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев виҫӗ района ҫитнӗ. Вӑл Куславкка, Вӑрмар тата Тӑвай районӗсенчи депутатсен пухӑвӗсен ларӑвӗсене хутшӑнса тӗрлӗ шайри «халӑх тарҫисемпе» тата ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсемпе тата, ЧР Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби хыпарланӑ тӑрӑх, «сумлӑ, хисеплӗ ҫынсемпе» тӗлпулнӑ.
Унччен Элтепер ҫитнӗ ытти районти евӗрех Элтеперпе пӗрле министрсем те ҫула тухнӑ. Хальхинче экономика министрӗ Владимир Аврелькин, культура минситрӗн ҫумӗ Татьяна Казакова, спорт министрӗн пӗрремӗш ҫумӗ Алексей Яковлев, Ҫурт-йӗрӗн патшалӑх инспекцийӗн ертӳҫи Сергей Димитриев пулнӑ.
Экономика тӑрӑмӗ пирки калаҫнӑ май ҫӗршыв экономика тӗлӗшӗнчен ансат мар лару-тӑрура пулнӑ май республикӑн пӗтӗмӗшле хыснине те ҫӗнӗрен шутлама тивет, ҫавна май муниципалитетсемпе ял тӑрӑхӗсенне те тепӗр хутчен пӑхса тухма тивнине палӑртса хӑварнӑ.
Сӑнсем (41)
Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунӗнче Тӑвай районӗнчи Енӗш Нӑрваш ялӗнче «Ҫурхи пике» шоу-конкурс иртнӗ. Унта 16-24 ҫулсенчи пикесем хутшӑннӑ.
Унта хутшӑнма 14 заявка панӑ, вӗсенчен 6-шӗ ҫеҫ хутшӑнма пултарнӑ. Пикесем хӑйсемпе паллаштарнӑ, пултарулӑхне кӑтартнӑ, ташланӑ та, юрланӑ та. Хӗрсем чӑваш наци ҫимӗҫӗпе те паллаштарнӑ.
Кӑҫал республикӑра Константин Иванов ҫулталӑкӗ пулнӑ май пикесем «Нарспи» поэма сыпӑкне вуланӑ.
«Ҫурхи пике» конкурсра Елена Пурш ҫӗнтернӗ. «Пултаруллӑ пике» ята Дина Русская тивӗҫнӗ. «Илемлӗ пике» номинацире Кристина Степанова мала тухнӑ. «Кӑмӑллӑ пике» номинацире Кристина Даниловӑна ҫитекенни пулман. «Чӑнкӑ пике» ята Евгения Гурьева илнӗ. «Сӑпайлӑ пике» — Валентина Тихонова. Вӑлах куракансен кӑмӑлне кайнӑ.
Тӑвай районӗнчи Турикас Тушкилти ача пахчине ҫӳрекенсем вулавӑшпа паллашнӑ. Унта вӗсене Г. Осипова воспитатель илсе пынӑ. Пӗчӗкскерсене кӗнекен тӗлӗнтермӗш тӗнчине Н. Камасева библиотекарь илсе кӗртнӗ. Ачасене валли «Юмахсемпе тӗлӗнтермӗшсен тӗнчинче» кӗнеке куравӗ йӗркеленӗ. Сӑмахпа каланине астуса юлма ҫӑмӑлтарах пултӑр тесе тата ачасене хӑйсене те кӑсӑклантарас тесе вулавӑшра викторина та йӗркеленӗ. Ача пахчинчи аслӑ ушкӑна ҫӳрекенсем «Юмаха тунӑ ҫулҫӳрев» ҫав викторинӑна хутшӑнса хӑйсем мӗн пӗлнине кӑтартма пултарнӑ.
Ачасене библиотекарь кӗнекесене ҫӗтмелле маррине тата ытти ҫавӑн йышши сӗнӳсем панӑ. Ачасене вӑл вулавӑшра кӗнекесене мӗне кура вырнаҫтарни пирки те ӑнлантарнӑ.
Вулавӑша пынӑскерсене «Асанне ҫӳпҫинчен» пӗчӗк музея та кӗрте кӑтартнӑ.
Тӑвайри таврапӗлӳ музейӗ тӗп вулавӑшпа пӗрле «Кружевница» клубӑн пирвайхи занятине ирттернӗ. Унта Тӑвайри алӗҫ тӑвакан 10 хӗрарӑм пухӑннӑ. Вӗсем хӑйсен алӗҫӗсене те илсе килнӗ: минтерсем, салфеткӑсем, тапочкӑсем, шарфсем…
Пӗрремӗш занятире клуб ертӳҫисене суйланӑ, ӗҫлемелли плана палӑртнӑ. Кӑҫал Константин Иванов ҫулталӑкӗ пулнӑ май пӗрремӗш занятие поэтӑн вилӗмсӗр «Нарспи» поэмине халаллама шутланӑ.
Вулавӑш ӗҫченӗ Наталья Уськина «Нарспи» поэмӑн сыпӑкне, Н.Руссковӑн К.Иванов ҫулталӑкне халалланӑ сӑввине вуланӑ. Вулавӑш пайӗн заведующийӗ Людмила Данилова хӗрарӑмсене чӑваш поэзийӗн классикӗн биографийӗпе паллаштарнӑ.
Ҫавӑн пекех алӗҫ ӑстисем ҫӗнӗ журналсемпе паллашнӑ, вулавӑша ҫырӑннӑ. Тепӗр занятире те вӗсем «Нарспи» поэмӑна вуланӑ.
Тӑвай районӗнче Чӑваш наци конгресӗн уйрӑмӗ иккӗмӗш ҫул хастар ӗҫлет. Председателӗн тивӗҫӗсене Анатолий Кириллов пурнӑҫлать.
ЧНКн районти уйрӑмне чӑваш чӗлхипе литературин вӗрентекенӗсем, вулавӑш ӗҫченӗсем, хӑш-пӗр музей ӗҫченӗсем, «Ял ӗҫченӗ» хаҫат редакторӗ тата ыттисем кӗнӗ.
Кӑҫал мӗн-мӗн тумалли плана ҫирӗплетнӗ ӗнтӗ. Унпа килӗшӳллӗн Ҫӗнтерӳ 70 ҫул ҫитнине уявламалла. Ҫавӑн пекех районти ача пахчисенче чӑваш чӗлхине аталантармалла.
Палӑртмалла: Тӑвайри 2-мӗш ача пахчи ку енӗпе ҫанӑ тавӑрса ӗҫлет. Ачасем унта чӑваш тӗррипе паллашнӑ. Воспитательсем кун пирки пӗчӗккисене кӑсӑклӑ каласа кӑтартнӑ. Чӑвашсен наци тумӗ авалхи хӗрарӑм пуҫлӑхсен тумне аса илтерет-мӗн. Тухьяпа хушпу шлем пек имӗш. Шӳлкемене сӑнӑсемпе хӗҫсенчен хӳтӗлекен япалапа танлаштарнӑ.
Хальхи вӑхӑтра ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсем хӑйне евӗр экзамен витӗр тухаҫҫӗ. Иртнӗ ҫул туса ирттернӗ ӗҫ-хӗл пирки вӗсем халӑх умӗнче отчет тӑваҫҫӗ. Ун йышши пухусене районти пуҫлӑхсем те ҫитме тӑрӑшаҫҫӗ. Ӗнер ун пекки Тӑвай районӗнчи Тӑвай ял тӑрӑхӗнче ҫӑлпуҫсемпе, чӳкҫырмисемпе, вӑрманхӗррисемпе иртнӗ.
5 пине яхӑн ҫынлӑ ял тӑрӑхӗнче — 1920 кил. Иртнӗ ҫул ял тӑрӑхӗнче 17 ача ҫуралнӑ. 2013 ҫулта пепке ҫуратакансем ытларах пулнӑ, ун чух ҫут тӗнчене 47 ҫӗн кайӑк килнӗ. Сӑмах май, вилекенсен йышӗ пӗлтӗр унчченхинчен нумайланнӑ. Ҫут тӗнчерен 67 ҫын уйрӑлнӑ, ку вӑл — унчченхинчен 14 ҫын ытларах.
Нумай хваттерлӗ ҫуртсене уйрӑм ӑшӑтмалла туса пӗтернӗ май халӗ ҫынсем кирек хӑҫан та ӑшӑра лараяҫҫӗ, сывлӑш температурине те хӑйсене кирлӗ пек тытса тӑраяҫҫӗ.
Кирек хӑш тӑрӑхри пекех, ҫул-йӗр ыйтӑвне те манаймӑн. Хӗлле юртан тасатмалла, ҫулла шӑтӑк-путӑка сапламалла. Вырӑнти хыснара пӑхса хӑварнӑ 400 пин тенкӗ укҫа йӑлтах хӑй вырӑнне тупнӑ. Ҫӑлпуҫ ялне вара ҫурхи шыв илсе аптӑратнӑ та, унран сыхланас тесе дамба купаланӑ. Ялсенче ытти ӗҫ те тупӑнсах тӑнӑ: ҫӑл тасатнӑ, шыв насусӗсем ылмаштарнӑ, ватӑ йывӑҫсене касса тирпейленӗ.
Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтеренпе 70 ҫул ҫитнӗ май палӑксемпе обелисксене тӗрӗслесе тӑрас ыйтӑва Культура министерстви хӑй ҫине илни пирки эпир пӗлтернӗччӗ. Асӑннӑ ведомство ӗҫченӗсем районсене тухсах тӗрӗслеме тытӑннӑччӗ. Йӗркене кӗртме волонтерсене явӑҫтарасси пирки те сӗнекенсем пулнӑччӗ.
Тӑвай районӗнчи Турикас Тушкилти вӑтам шкулта ун пек отряда йӗркеленӗ те. Йыша шкул ачисем кӗнӗ. Волонтерсем ял тӑрӑхӗнчи палӑксемпе обелисксене йӗркене кӗртессипе ҫине тӑраҫҫӗ. Ачасене шаннӑ ӗҫ кӑткӑсах мар. Эрнере пӗрре вӗсен палӑк тавралли юра тасатмалла.
Нумаях пулмасть ку ӗҫе ҫиччӗмӗш класра вӗренекен Саша Андреев, Мария Камасева, Сергей Серафимов, Ксения Иванова тухнӑ. Вӗсем Турикас Тушкилти палӑк таври тултарса лартнӑ юра тасатнӑ.
Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх, кӑҫал та ЧР Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн стипендине 1000 ҫамрӑк тивӗҫнӗ. Тӑвай районӗнчи Енӗш Нӑрвашра пурӑнакан Алинӑпа Анатолий Гурьевсен ҫемйинче стипендие тӳрех иккӗн тивӗҫнӗ.
Вӗсем — Евгения тата Николай. Асли Женя Канашри педагогика колледжӗнче вӑй-хал культурин уйрӑмӗнче 3-мӗш курсра вӗренет. Коля ялти шкулта 10-мӗш класра ӑс пухать.
Вӗсем иккӗшӗ те спортпа туслӑ. Вӗсем кашни ӑмӑртӑвах хутшӑнма тӑрӑшаҫҫӗ, унтан ҫӗнтерӳпе таврӑнаҫҫӗ.
Женя спорт мастерӗн кандидачӗн ятне илме тивӗҫ пулнӑ. Коля юлашки 3 ҫулта ӑмартусенче 14 вырӑн ҫӗнсе илнӗ.
+3.3 °C